انواع طرحوارهها از نگاه روانشناسی
انواع طرحوارهها از نگاه روانشناسی
طرحوارهها الگوهای ذهنی هستند که به‌طور ناخودآگاه بر افکار، احساسات و رفتارهای ما تأثیر می‌گذارند. این طرحوارهها از دوران کودکی شکل می‌گیرند و در طول زندگی به‌صورت پایدار باقی می‌مانند. روانشناسان انواع مختلفی از طرحوارهها را شناسایی کرده‌اند که در اینجا به بررسی آنها می‌پردازیم.
طرحواره‌های ناسازگار اولیه
این دسته از طرحوارهها شامل باورهای ناکارآمد و منفی درباره خود، دیگران و محیط هستند که در دوران کودکی شکل گرفته‌اند. برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: طرحواره ترک و طرد شدن، طرحواره نقص و شرم، طرحواره وابستگی و بی‌کفایتی، طرحواره آسیب‌پذیری در برابر ضرر و بیماری. درباره طرحواره درمانی رهاشدگی بخوانید.
طرحواره‌های سازگار
این طرحوارهها شامل باورهای مثبت و کارآمد درباره خود، دیگران و محیط هستند که موجب سازگاری بهتر با زندگی می‌شوند. برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: طرحواره خودمختاری و عملکرد مستقل، طرحواره اعتماد و صمیمیت، طرحواره خودکنترلی و خویشتنداری.
طرحواره‌های مربوط به ارتباطات
این طرحوارهها به باورها و انتظارات ما درباره روابط بین‌فردی مرتبط هستند. برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: طرحواره محدودیت عاطفی، طرحواره بی‌اعتمادی و سوءظن، طرحواره پذیرش مشروط. درباره طرحواره حاد درمانی چگونه چیست؟ بخوانید.
طرحواره‌های مربوط به خودکنترلی
این طرحوارهها به باورها و انتظارات ما درباره توانایی‌های خود در کنترل تکانه‌ها و هیجان‌ها مرتبط هستند. برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: طرحواره خودانضباطی ناکافی، طرحواره استحقاق.
شناخت انواع طرحوارهها و درک چگونگی تأثیر آنها بر افکار، احساسات و رفتارهای ما می‌تواند به بهبود سلامت روانی و کیفیت زندگی کمک کند.